14 januari 2015

Lucia de B. van Lucia de Berk

De verpleegster die ‘Engel des doods’ werd genoemd, levenslang kreeg… Lucia de B. Ik kan me herinneren dat ik er wat van meekreeg op televisie. Logisch, want de media zat er bovenop. Later zag ik op televisie dat ze al die jaren onterecht had vastgezeten. Ze was onschuldig.

Vorig jaar kwam er een film uit in de bioscoop over Lucia de B. Ik keek de film twee keer achter elkaar. Het leek wel een thriller, maar het was geen thriller! Het is waargebeurd. Jarenlang zat Lucia de Berk onschuldig in de gevangenis.

Ik kocht haar boek. Ik wou graag haar kant van het verhaal lezen. Het boek gaat over de verhoren, de zittingen in de rechtbank en haar leven als gevangene. Ook vertelt Lucia over haar jeugd, hoe ze in de prostitutie terechtkwam en uiteindelijk in Nederland op latere leeftijd verpleegkundige werd.

Het is schrijnend om te lezen hoe ineens iedereen zonder twijfel Lucia verdacht van meerdere moorden. Er was geeneens bewijs, maar iedereen was al bevoordeeld. De media was er bovenop gesprongen en terwijl Lucia nog verhoord werd en de rechter nog niet eens zijn uitspraak had gedaan werd ze in alle kranten al bestempeld als serie-moordenares.

Heel het land was dus al op de hoogte. Ook de medewerkers in het huis van bewaring en ook die hadden hun oordeel al klaar. Lucia de Berk kreeg vaak een botte en minachtende behandeling en het werd haar knap lastig gemaakt door haar meerderen. Toch bleef ze volhouden en hield ze zich vast aan elke strohalm hoop die ze had of kreeg van haar advocaat.

In het boek staan ook kopieën van de verhoren. De verhoorders blijven graven, vernederen en suggereren. Lucia blijft er koel bij en beroept zich steevast toch bij elke vraag die ze krijgt op het zwijgrecht. De verslagen gaan pagina’s door, maar met verbazing heb ik zitten lezen hoe er blijkbaar zo vanuit werd gegaan dat ze het gewoon gedaan had, terwijl er nog nergens een hard bewijs op tafel lag.

In het boek schrijft Lucia dat de rechters haar vol haat aankeken en dat de veroordeling al in hun ogen lag, nog voordat het vonnis was opgelezen. Hoe ze instortte, maar ook hoe ze de druk voelde van de media, de als hongerige wolven bovenop haar zaak zaten. Na het boek heb ik diverse filmpjes op Youtube bekeken. Er zijn beelden te vinden van de uitspraak van het Hof. En inderdaad… de rechter die het vonnis opleest, kijkt vol haat en zelfs met afschuw als Lucia luid en duidelijk begint te roepen dat ze het niet gedaan heeft.

Na deze uitspraak krijgt Lucia de Berk een beroerte, waarschijnlijk ook van de extreme spanning waar ze onder stond. Na die beroerte wordt ze overgeplaatst naar Nieuwersluis, waar ze nog jaren vast zal zitten, totdat Metta de Noo en Ton Derksen zich met deze zaak gaan bemoeien. Uiteindelijk wordt de zaak heropent en wordt Lucia de Berk vrijgesproken. Ook krijgt ze een excuus en uiteindelijk een flinke schadevergoeding.

Dit hele boek schreef ze ’s avonds en ’s nachts als ze op cel zat en niemand haar kon storen. Ze schreef gesprekken en situaties gelijk op, zodat het zo correct mogelijk op papier terechtkwam en ze niets kon vergeten. Het boek is daardoor heel persoonlijk geworden. Je voelt haar wanhoop, haar pijn, maar ook haar kracht en steeds die hoop bewaren voor dat ene lichtpuntje, want telkens weer verduisterd. Het boek stopt bij het moment dat Lucia in Nieuwersluis terecht komt. Ze schrijft dat ze er nog niet aan toe was om die laatste jaren te beschrijven. Ik verwacht daar in de toekomst nog wel een vervolg op.

Onbegrijpelijk dat toentertijd iedereen zo blind en bevooroordeeld in die rechtszaal zat en dat iedereen blind de mediageruchten voor waarheid aannam.