24 december 2023

Mailen met Lize Spit

Op deze zondag voor kerst heb ik voor jullie niemand minder dan de Vlaamse auteur Lize Spit! ‘Het smelt’ staat hoog in mijn top tien van favoriete boeken.

In 2016 debuteerde Lize Spit met de literaire roman ‘Het smelt’. De sinistere sfeer, de snikhete zomer en de kille volwassen Eva vond ik zeer indrukwekkend. Later verscheen haar tweede literaire roman ‘Ik ben er niet’. ‘Het smelt’ is ondertussen ook verfilmd. Dit jaar schreef ze het Boekenweekgeschenk: ‘De eerlijke vinder’.

Hoe kijk je terug op jouw debuut ‘Het smelt’? Had je verwacht dat het zo’n succes zou worden?

Nee, ik had geen idee. Het is een boek dat kwam met een kracht, ergens diep vandaan, en ik denk dat het veel van de thematieken bevat die later in mijn werk nog zullen opduiken, wat vaak is met de debuten van schrijvers, het zijn staalkaarten van het verdere oeuvre.

Succes is geloof ik altijd een kwestie van toeval – het juiste boek van de juiste persoon op het juiste moment. Zoals de wijzers van een klok die af en toe allemaal samen vallen. Natuurlijk zaten er in de roman elementen die veel mensen raakten en aanspraken, en die velen herkenbaar vonden. Anders zou het boek niet zo’n vlucht hebben genomen.

Jouw boeken hebben iets sinisters, is dat iets wat je ook bewust erin stopt?

Nee, dat gebeurt niet bewust. Ik ben door het donkere, het worstelen in de mens en de maatschappij aangetrokken, misschien juist omdat ik een piekeraar ben, en ik dus zelf altijd, dag en nacht, doordrongen ben van de mogelijkheid dat alles slecht af zal lopen. Me daar een voorstelling van maken, is een oefening die ik van kleins af aan dagelijks uitvoer. Zodra ik schrijf, en ik de spier van mijn verbeelding inzet, glipt die donkerte mee het verhaal in.

Ben je al bezig met een derde roman en kun je daar al iets over vertellen?

Aan mijn derde roman ben ik nu twee jaar bezig, hij zal eind volgend jaar verschijnen als alles goed gaat. Dit keer geen spannende plot, maar een intuïtiever verhaal, een onderzoek. Meer ga ik er nog niet over vertellen, ik hou het graag nog even voor mezelf!

Welke boeken lees jij zelf graag?

Ik ben nu bezig in ‘De voorstad groeit’ van Louis Paul Boon, en dat lees ik met erg veel plezier.
De dagboeken van Gerbrand bakker, met die onthechte toon waarmee hij zowel mens al natuur beschrijft.

Autofictie (‘Oersoep’ van Bregje Hofstede, ‘Dept. Of Speculation’ van Jenny Offil) boeit me ook ontzettend, dat spel met het waargebeurde dat zich verschuilt. De reeks ‘wandelingen’, in kleine boekjes die verschenen zijn bij Van Oorschot. ‘Ongevraagd Advies’ van Ester Naomi Perquin: prachtig. ‘In mijn mand’ van Lieke Marsman: ook prachtig.

‘Verzameld werk’ van Daniil Charms, om de geest even te spoelen.> Het werk van mijn man, Rob van Essen. (Mensen denken misschien dat ik dit schrijf omdat Rob me vanuit de zetel dwingend zit aan te kijken, maar nee hoor, ik ben ook verliefd op hem geworden omdat ik zijn werk zo fantastisch vind!) Ik lees aanzienlijk minder wanneer ik zelf aan het schrijven ben. Dat vind ik wel jammer, maar zo gaat het nu eenmaal.

Ik heb de indruk dat je nergens voor terugdeinst als het om schrijven gaat, klopt dat?

Ik deins zeker voor bepaalde onderwerpen of genres terug. Historische of politieke romans schrijven, laat ik met plezier aan anderen over. Ik ben vooral geïnteresseerd in mensen en intermenselijke relaties en dynamieken, en hou meer van naturalisme dan van magisch-realisme of absurdisme.

Het gaat er denk ik om of een wereld je genoeg interesseert om er research naar te doen of je erin te verdiepen, en eigenlijk is er weinig in de wereld dat ik niet interessant vind. Zo kwam ik deze week via een student te weten dat een eendagsvlieg geen mond heeft en dus niet kan eten, omdat ze in die paar dagen dat ze zich ontpopt tot vlieg, alleen maar gericht mag zijn op voortplanting. Van zo’n weetje gaat mijn hart meteen sneller slaan, omdat er een prachtige metafoor in zit.

Zou je ooit in een ander genre willen schrijven?

Zeker! Ik werk – traag maar gestaag- aan een poëziebundel. Ik lees graag dagboeken, en zou er ook wel eens een willen publiceren. Ook het ontwikkelen van een mini-serie of speelfilm staat nog op mijn verlanglijstje. Samen met Rob een verhaal voor kinderen, wie weet.

Het lijkt me trouwens ook fantastisch om eens een gezelschapsspel te bedenken! 

Van Lize Spit verscheen:

• Het smelt
• Ik ben er niet
• De eerlijke vinder

Beste Lize, ik wens jou alle goeds voor 2024 en succes met het schrijven van een nieuwe roman. Ik vond het heel leuk om met jou te mailen, dank je wel voor jouw tijd!