10 november 2018

Maria van Suzanne Wouda

Ik denk dat we dit verhaal allemaal wel een keer voorbij hebben zien komen tijdens de geschiedenisles: de ontsnapping van Hugo de Groot, verstopt in een boekenkist uit Slot Loevestein. Hij deed dit met hulp van zijn vrouw Maria en dienstmeisje Elske. Deze historische roman belicht het leven van deze twee vrouwen.

Maria was de vrouw van Hugo de Groot. In het boek is ruim aandacht voor hun kennismaking, hun verliefdheid, huwelijk en hun ouderschap. Elske van Houweningen verliest op jonge leeftijd haar vader, haar moeder is al overleden.

Twee vrouwen

Hoewel de roman als titel ‘Maria’ heeft, speelt Elske dus ook een grote rol in dit boek. Suzanne Wouda gaat uitgebreid in op de jeugd van beide dames. Die van Maria speelt zich af in het Zeeuwse Veere, hier leert ze Hugo kennen, wordt ze verliefd en later gaat ze met Hugo de Groot wonen in Den Haag en daarna verhuizen ze naar Rotterdam. Hugo is vaak van huis vanwege zijn werk als advocaat. Als Hugo de Groot thuis is, zit hij vaak in zijn werkkamer te schrijven.

Elske woont in Bredevoort. Een stadje dat vaak gehuld is in mist. Buiten de stadspoorten is het landschap moerassig. Elske wordt vaak geplaagd door ‘De Neus’, maar je merkt al snel dat Wolf (zoals hij echt heet) toch om Elske geeft. Als Elske’s vader overlijdt woont ze een tijdje in het huisje van Hendrik, een vrouw die zich vaak kleedt als man. Elske heeft op een gegeven moment niets meer om voor te blijven en ze besluit af te reizen naar Rotterdam. Via via komt ze terecht als dienstmeisje in het huishouden van Hugo de Groot.

Fictie en feiten

Suzanne Wouda heeft gespeeld met fictieve elementen gecombineerd met een waargebeurd verhaal uit onze geschiedenis. Suzanne Wouda putte inspiratie uit boeken en briefwisselingen uit deze periode. De briefwisselingen die je voorbij ziet komen zijn dan ook gebaseerd op ware briefwisselingen. Het boek begint met een tekst van Hugo de Groot, geschreven in het album amicorum van Jonas van Reigersberch, broer van Maria.

Sommige elementen zijn fictief ingevuld, maar wel passend bij de situatie. Zo wordt de jeugd van Elske fictief ingevuld en zijn de dagelijkse beslommeringen ook fictief om het verhaal meer het karakter van een roman te geven. Zo is er veel aandacht voor de dagelijkse bezigheden in een huishouden uit de zeventiende eeuw.

Een lange aanloop

‘Maria’ begint met een passage waarin Maria en Hugo al in Slot Loevestein zitten en Maria haar idee met de boekenkist zelf uitprobeert. Dan gaat het verhaal terug in de tijd. Elk hoofdstuk begint met een woonplaats, jaartal en maand en natuurlijk de naam van het personage zodat je weet vanuit welk perspectief je leest.

Het is een hele lange opbouw, die langzaam werkt naar de uiteindelijke ontsnapping uit Slot Loevestein. Tot die tijd is er weinig spanning in het verhaal. Op de achtergrond rommelt het wel en er zijn politieke kwesties, maar net als de twee vrouwen, blijf je als lezer daar ook een beetje ver van vandaan.

Af en toe wordt daar wel over gesproken, maar het is meer een zijweggetje in het verhaal dan. Op den duur werd het verhaal bij vlagen -helaas- een beetje saai. Vooral het middenstuk werd langdradig vond ik. Het werd daardoor soms lastig om mijn aandacht erbij te houden. Op het moment dat de gevangenschap in Slot Loevestein in zicht kwam, werd ik weer geraakt door het verhaal.

Veel aandacht voor details

Er is heel veel aandacht voor details. Voor de situatie, voor de omgeving, voor alledaagse zaken. Hierdoor waan je jezelf echt in de tijd van de zeventiende eeuw. Je ruikt de stad, je ziet de straatjes en de rivieren voor je en omdat veel nog steeds te vinden is, kun je bepaalde locaties nog gemakkelijk terug op zoeken via Google Maps. Ook beschrijft Suzanne Wouda heel goed wat het uitzicht was als je uit het raam keek bij Slot Loevestein.

Op Youtube staat trouwens een aflevering van Klokhuis, waarbij je een rondleiding krijgt in Slot Loevestein. En dan zie je dus ook wat Maria en Elske zagen. Verder zie je in deze aflevering ook de boeken van Hugo de Groot en spelen ze de scène van de ontsnapping na.

Bewondering voor Maria

Nu het boek uit is, heb ik nog meer bewondering voor de kracht van Maria! Haar leven was niet gemakkelijk, maar ze accepteerde haar lot en stond altijd vierkant achter haar man. Ze was moeder van een groot gezin, respectvol naar haar personeel toe en heel daadkrachtig en moedig in haar plan om haar man te helpen ontsnappen.

Ik vond het uiteindelijk een interessant en leerzaam kijkje in onze geschiedenis!