17 oktober 2023

Project evil van Anne Eekhout

Deze novelle trok mijn aandacht omdat ik nogal gefascineerd ben door giftige groepsdynamieken. In deze novelle van Anne Eekhout speelt dat een cruciale rol.

Klas H3B gaat op schoolkamp, wegens personeelsgebrek gaat alleen mentor mevrouw Ronalds mee als begeleiding. Zij heeft zo haar eigen plannen voor dit schoolkamp… De klas wordt onderworpen aan een groepsexperiment. De groep wordt in tweeën gesplitst en ingedeeld op basis van de kleur van hun ogen.

Een fascinerend concept

Toxische groepsdynamiek blijft een fascinerend concept in thrillers vind ik. Zo ook in ‘Project evil’. De klas gaat onder leiding van mevrouw Ronalds kamperen in het bos. Eerst vinden ze het experiment wel interessant, maar die sfeer slaat al gauw om. Hun mentor had gezegd dat zij met hun groepen verantwoordelijk zijn voor alles in het kamp. Ze stelt voor om groepsleiders te kiezen en later komen er ook handhavers. Acties hebben consequenties. Dit loopt uiteraard al snel uit de hand, met alle gevolgen van dien…

Dit is geen onbekend concept. Het is namelijk gebaseerd op het experiment van Jane Elliott: The Blue Eyes and Brown Eyes Experiment. Zij bedacht dit om de leerlingen iets te leren over racisme. Anne Eekhout haalde ook inspiratie uit The third wave. Ook een experiment om leerlingen te laten ervaren hoe snel je meegesleept wordt in groepsdynamiek en voornamelijk om de leerlingen iets uit te leren over nazisme.

Interessante personages

Het verhaal is te kort om alle personages, inclusief achtergrondverhalen goed uit te werken. Toch krijg je al wel een beeld bij bepaalde leerlingen. David bijvoorbeeld, zijn zusje is ernstig ziek, hij denkt steeds aan thuis, zijn ouders zijn vooral bezig met hun zieke dochter en niemand vraagt eigenlijk hoe het met hemzelf gaat. Een ander bijzonder karakter vond ik Alicja, zij was vroeger goed bevriend met Louie, maar nu pest ze hem. Toch zit haar dat niet lekker, maar ermee ophouden lukt haar niet. Louie zelf komt ook aan het woord en je leest ook zijn kant van het verhaal.

Mevrouw Ronalds doet dit experiment niet zomaar, ze geeft de lezer ook een kijkje in haar hoofd en verleden. Ik vroeg me wel af hoe geloofwaardig het is dat een school zo gemakkelijk akkoord gaat met het feit dat er maar één lerares meegaat wat betreft begeleiding en toezicht. Altijd minimaal twee docenten lijkt me. Ondanks dat puntje van ongeloofwaardigheid, vond ik het verhaal vlot weglezen en het had wat mij betreft ook veel langer mogen zijn.