23 maart 2025

Mailen met Tanya Commandeur

Schrijfster Tanya Commandeur laat zich voor haar historische romans vaak inspireren door de beginjaren van de 20e eeuw. Een intrigerende tijd vol ontwikkelingen.

Dat geldt voor zowel De man die alles achterliet als ‘Rosa’s oorlog’ en haar laatste roman ‘De reus van Amsterdam’, over de langste Nederlander ooit. Haar boek ‘Uit liefde, meneer Tuschinski’, over de bekende bioscoopfamilie, werd een theaterstuk. Hoe vond ze dat en welk boek zou ze graag terug willen zien op het witte doek? Tijd om te mailen!

Hoe gaat het met je en waar ben je momenteel mee bezig?

Gelukkig kan ik, na een lange periode van ziekte (als gevolg van een darmbeklemming), zeggen dat het weer goed met me gaat. Het is heerlijk om mijn energie weer terug te hebben en als vanouds kopje onder te gaan in de geschiedenis. Dit keer werk ik aan een negentiende-eeuws koningsdrama.

Je duikt graag in de geschiedenis, wanneer denk jij: hier moet ik een boek over schrijven en hoe ga je dan te werk?

In eerste instantie‘ herken’ ik een goed onderwerp zoals je een zielsverwant herkent: er is meteen een klik. Maar dan leg ik het onderwerp tóch even goed onder de loep, want voldoet het wel aan alle eisen? Kan ik er een boeiend hoofdpersonage aan verbinden, heeft het een interessante setting en vooral: heeft het een krachtige ingebouwde motor, zoals een grote uitdaging of een onopgeloste kwestie? Iets wat ervoor zal zorgen dat de lezer de bladzijdes blijft omslaan?

In het geval van ‘De reus van Amsterdam’ was het hoofdpersonage, een verlegen jongeman van 1meter 42, vanzelfsprekend interessant, net als de setting, de wereld van de freakshows. Pas toen ik in een Amerikaans krantenarchief ontdekte dat de reus een groot geheim met zich meedroeg, wist ik dat ik de motor van het verhaal had gevonden en kon gaan schrijven.

Veel van jouw historische romans spelen zich af in het begin van de 20e eeuw. Is dat bewust?

De periode rond die eeuwwisseling trekt mij omdat er toen veel technische en maatschappelijke ontwikkelingen waren, een beetje zoals nu. Bovendien leek het me tot voor kort moeilijk om verder terug te reiken dan de tijd waarin mijn overgrootmoeder Antje heeft geleefd, de vrouw bij wie ik nog op schoot heb gezeten. Nu waag ik dat voor het eerst wel, en dat voelt als een heerlijke sprong in het diepe, zonder bandjes.

‘De man die alles achterliet’ gaat over jouw betovergrootvader, hoe waren de reacties van familieleden op dit boek?

In dit boek beschreef ik het leven van mijn betovergrootvader Johannes, die zijn arme gezin rond de eeuwwisseling achterliet om een nieuw leven te beginnen in Amerika. Dat is bepaald geen keuze die sympathie opwekt, en daarom schreef ik het verhaal vooral uit fascinatie: wat bracht hem ertoe en hoe ging het verder? Was het echt waar wat mijn oma Alie vertelde: dat hij in New York een fortuin had gemaakt, alles weer kwijt was geraakt door de beurscrash in 1929 en daarna zichzelf van een wolkenkrabber had gegooid? Toen ik in de archieven dook, bleek alles toch net iets anders te zijn gegaan… Mijn familie reageerde positief op deze roman, en ook daarbuiten heb ik veel warme reacties gekregen. Het is echt jammer dat mijn oma Alie net niet lang genoeg heeft geleefd om het boek te kunnen lezen, ik had graag geweten wat zij ervan vond.

‘Uit liefde, meneer Tuschinski’ werd bewerkt voor het theater, hoe was het om dit terug te zien?

Het was een onwerkelijke en roerende ervaring om mijn eigen roman op het toneel tot leven te zien komen. Scriptschrijver Erris van Ginkel had het verhaal geweldig bewerkt en de acteurs van Theatergroep Toetssteen hebben de personages op een zeer geloofwaardige manier neergezet. Vooral het spel van Paul Adema, die Abraham Tuschinski speelde, ontroerde mij, omdat hij hem ondanks zijn tekortkomingen neerzette als een gevoelige man.

Welk boek zou je graag terug willen zien op het witte doek?

Het zou natuurlijk geweldig zijn om mijn laatste roman, ‘De reus van Amsterdam’, op het doek tot leven te zien komen. Alleen geeft dat wel een praktisch probleem, want welke acteur is lang genoeg om de hoofdrol te kunnen spelen? Of zou A.I daarbij kunnen helpen? Handiger is het misschien om ‘Rosa’s oorlog’ te verfilmen, met bijvoorbeeld Stephanie van Eer als Rosa. Mooi makkelijk ook, want de setting, café Belvédère in Rotterdam, is nog helemaal intact! Of zou ik toch kiezen voor ‘Uit liefde, meneer Tuschinski’, met bijvoorbeeld Fedja van Huêt in de hoofdrol? Lastig kiezen hoor, misschien moeten anderen dat toch maar voor me doen 😉

Dank je wel Tanya,

Ik hoop dat het goed met je blijft gaan. Veel succes met je nieuwe boek. Dank je wel voor dit leuke interview!