3 juli 2024

Undercover aan het werk van Jeroen van Bergeijk

Over dit boek deed ik maanden, maar dat had een reden. Ik heb dit boek namelijk grotendeels geluisterd en dan gaat het wat langzamer. Het laatste stuk las ik gewoon.

Jeroen is undercoverjournalist en hij is vooral geïnteresseerd in de beroepen aan de onderkant van de arbeidsmarkt en wat er afspeelt achter de gesloten deuren. Hoe is het om flitsbezorger te zijn? Wat maakt een verkeersregelaar mee? Hoe is het om in het magazijn van Bol.com te werken? En hoe voelt het om medewerker op een klantenservice te zijn?

Volledig undercover

Het is allemaal zo vanzelfsprekend voor de meeste mensen: bij de klantenservice lossen ze ons probleem wel op, de koffers komen wel in het vliegtuig. De Ubertaxi zorgt ervoor dat je op de plaats van bestemming komt en de flitsbezorger regelt dat er een paar zakken chips langsgebracht worden. Maar wie zijn deze mensen? Wat is hun verhaal? En hoe komen ze hun dag door? Jeroen gaat volledig undercover om dit uit te zoeken.

Jeroen is vaak bang om betrapt te worden, maar tegelijkertijd voelt hij zich gedreven om over deze kant van onze samenleving te schrijven. Soms zijn de werkgevers niet blij als ze erachter komen dat Jeroen undercover bij ze werkte. Ook collega’s voelen zich soms bedrogen, vooral wanneer ze Jeroen in vertrouwen hebben genomen en hun verhaal hadden gedeeld. Aan de andere kant wil Jeroen juist erkenning voor deze mensen.

Schrijnende toestanden

Bij Wehkamp worden de medewerkers streng gecontroleerd en bij Bol worden regelmatig gebruikte sexspeeltjes geretourneerd. De mensen die de pakketten in orde maken moeten 3 items per minuut op kunnen halen en 20 a 25 kilometer lopen in een dienst. En wie denkt dat er zorgzaam wordt omgegaan met jouw bagage op Schiphol vergist zich, alles wordt gegooid, soms valt het zelfs op de grond. Het is een zwaar beroep en lichamelijk zeer belastend. Ook verkeersregelaars hebben geen makkelijke baan en Jeroen ziet schrijnende situaties bij het IND aanmeldcentrum in Ter Apel.

De mensen die op deze plekken werken zijn blij dat ze werk hebben en vaak accepteren ze ook de hoge werkdruk en de weinig privileges die ze hebben. Jeroen weet dit allemaal op een boeiende manier te vertellen, de hoofdstukken zijn soms erg lang, maar ze zijn wel onderhoudend. Ook reflecteert hij op zijn leven en op wat hij meegemaakt heeft. Hij voelt zich bijvoorbeeld niet altijd goed bij het undercover gaan.

Geluisterd en gelezen

Ik heb dit boek grotendeels geluisterd, daarom heb ik er ook best lang over gedaan, want ik luister in kleine etappes. Jeroen van Bergeijk kan heel fijn schrijven, maar voorlezen ligt hem niet. Veel adempauzes en zinnen die niet lekker uitgesproken worden. Ik was dan ook blij toen ik dit boek in Kobo Plus tegenkwam, zodat ik de rest zelf kon lezen. Het boek stemt tot nadenken en je krijgt een inkijkje op plekken waar we zelf nooit zullen komen, maar waar we wel afhankelijk van kunnen zijn.

Wat ik indrukwekkend vond was dat Jeroen het zich ook vaak emotioneel aantrok. Sommige gebeurtenissen draagt hij de rest van zijn leven mee. Hij neemt dit mee naar huis, reflecteert erop en probeert er vaak ook iets aan te doen, of hij vraagt om feedback. Dit krijgt hij niet altijd, want sommige bedrijven/instanties zitten vastgeroest in hun protocol en zien alleen maar wat ze willen zien. Dat is best schrijnend en daarom zijn dit soort boeken nodig.