26 juni 2023

Avondmensen van Caroline van Keeken

Avondmensen las ik samen met een online leesclub op Hebban. Een unieke ervaring voor mij, want het was de allereerste keer dat ik meedeed aan een leesclub.

In ‘Avondmensen’ mocht ik een korte periode toeschouwer zijn bij het gezin van Simon en Heleen en hun drie kinderen. Al is van een gezinsleven weinig sprake… Vrijwel iedereen leeft in dit gezin langs elkaar heen. Al snel wist ik dat zoon Boris de overheersende factor in dit verhaal zou zijn, al komt hij zelf niet aan het woord.

Een gezin met losse eindjes

Aan het woord komen vader Simon en dochter Alice. Simon is een pleaser, een deurmat. Hij kijkt toe hoe zijn vrouw Heleen zichzelf steeds meer afzondert van het gezin en haar heil zoekt in de spirituele hoek in plaats van in de professionele hoek. Op een gegeven moment gaat ze letterlijk afgezonderd van het gezin verder door haar intrek op zolder te nemen. Alice woont op zichzelf, maar voelt heel veel verantwoording naar haar broer Boris toe. Via haar ogen krijg je ook een beeld van hoe de gezinsdynamiek in elkaar zit.

Het gezin in ‘Avondmensen’ is dus een gezin met losse eindjes, de gezinsleden lijken wel vage kennissen van elkaar in plaats van bloedverwanten. Als lezer had ik al snel door dat er het een en ander niet goed zat bij Boris. Hij neigt naar autisme, maar ook naar schizofrenie. Eigenlijk zou hij begeleid moeten wonen, maar voor mijn gevoel hield Heleen alles tegen. Simon had ik door elkaar willen schudden vanwege zijn passiviteit. Het raakte me ook: ‘houden deze ouders wel echt van elkaar en van hun kinderen?’ vroeg ik me steeds af.

Steeds wisselende emoties

Caroline van der Keeken schrijft vlot en venijnig. Maar er zitten ook wat geestige momenten in dit boek verwerkt, zoals de rugharen van Simon en zijn bezoekjes aan de drogisterij hiervoor. Je vliegt -mede ook door de opmaak- door dit boek heen, nadeel daarvan is dat je juist daardoor een hoop dreigt te missen. Langzaam lezen is dus wel verstandig bij deze roman, herlezen is natuurlijk ook een optie.

Ik merkte dat ik gedurende het lezen wisselende emoties had. Boos, geïrriteerd, maar ook ontroerd. Als Simon aan het woord is voelde ik vooral irritatie vanwege zijn passieve gedrag. Bij Heleen boosheid vanwege haar egoïsme en bij Alice ontroering, maar ook onmacht, omdat ik het gevoel kreeg dat juist zij de kar moest trekken. Ik vind het knap dat de auteur dit allemaal los wist te brengen bij me.

Samen lezen en uitpluizen

Deze roman is een aanrader voor lezers die graag lezen over bijzondere gezinsdynamieken met de nodige psychologische problemen. Het is geen vrolijk verhaal, maar het stemde wel tot veel nadenken bij mij. Hoe had ik het gedaan? Wat zou ik adviseren aan de personages als ik naast hun had gewoond, of familie was geweest? Dankzij de online leesclub konden we samen nadenken en uitpluizen wat we van deze familie (en het boek) vonden.