21 januari 2022

De tweeling van Auschwitz van Eva Mozes Kor

Dit boek wou ik al een tijdje lezen en vorige week nam ik hier eindelijk de tijd voor. Ik was van dit boek erg onder de indruk.

Eva en Miriam zijn tweelingzusjes. Ze waren tien jaar toen ze aankwamen op Auschwitz en ze werden meteen meegenomen naar een speciale barak. Daar waar alle tweelingen van Mengele verbleven. Ze werden onderworpen aan zijn gruwelijke experimenten. Eva was meteen vastbesloten het kamp levend te verlaten.

Gruwelijk en krachtig tegelijkertijd

Dit boek is gruwelijk en krachtig tegelijkertijd. Eva en Miriam lijden veel in het kamp. Ze krijgen injecties toegediend, waar ze ziek van worden en ze horen hoe er al gesproken wordt over de dood en wat er dan met de andere helft van de tweeling zal gebeuren. Eva neemt een besluit voor zichzelf: ze zal hoe dan ook hier levend uitkomen en ervoor zorgen dat zij en haar zusje ooit weer terug naar huis kunnen.

Dit lukt haar, na de bevrijding reizen de zusjes met veel omwegen terug naar huis. Ze groeien op en dan volgen we vooral Eva’s verhaal en haar levensloop. Dat laatste beslaat het grootste deel van het boek. Eva is een krachtige vrouw, vol levensmoed en zelfs in staat om te vergeven.

Bewust kiezen voor vergeving

Eva trouwde en emigreerde naar Amerika. Ze ging regelmatig terug naar Auschwitz. Verzorgde lezingen, verspreidde informatie en ging gesprekken aan met toeristen. Ze was opvallend optimistisch en vrolijk op dat soort momenten. Een gevoel van triomf. Triomf dat ze de belofte naar zichzelf nagekomen was, dat ze levend het kamp verlaten had en zelfs in staat was om de mensen die toentertijd verantwoordelijk waren te vergeven. Iets wat niet iedereen haar in dank af nam.

Soms lijkt het alsof Eva -terugkijkend- op haar leven alles bagatelliseert, maar dat is beslist niet zo! Het is haar drang om mensen te vertellen over wat er is gebeurd. Met een traan, maar ook met een lach. Als ze berispend wordt toegesproken op haar lach in kamp Auschwitz geeft ze een scherpe, maar o zo indrukwekkende opmerking terug. En ze legt uit dat met het vergeven van de schuldigen ze een rugzak vol ballast kwijtraakte. Het maakte haar lichter en het gaf haar rust.

Een verhaal van hoop

De schrijfstijl is toegankelijk. Soms kijk je echt door de ogen van een meisje van 10. Later neem je een kijkje in het hoofd van een volwassen Eva met alles wat ze heeft meegemaakt en hoe ze hiermee omgaat.

De passages in het kamp zijn gedetailleerd en beeldend. Het is maar een klein deel van het boek, maar het maakt grote indruk en het blijft me bij tot het eind. Eva Mozes Kor richtte CANDLES op, een organisatie voor de overlevenden en getuigde in 2015 tegen Oskar Gröning. Ze overleed in 2019 in de Poolse plaats Krakau.

Hoop doet leven, zegt men. Dat was Eva’s manier van overleven. Altijd ruimte voor hoop en vergeving.