18 augustus 2025

Het vrouwenhofje van Mérie van der Rijt

Deze historische roman is het debuut van Mérie van der Rijt en dit verhaal neemt ons mee naar het Haagse leven in de zeventiende en achtiende eeuw.

De jonge Maria wordt gek van haar strenge en gelovige moeder en besluit het huis uit te vluchten door te trouwen met weduwnaar Pieter van Aerden, vader van zes kinderen. Niet haar eerste keus, want ze is verliefd op timmerman Johannes, maar dit mag echter niemand weten. Ze hoopt dat wanneer Pieter overlijdt ze alsnog met Johannes kan trouwen.

Mevrouw van Aerden

Maria Ponderus is geen verzonnen karakter. Mevrouw werd 92 jaar en in haar testament stond dat er een vrouwenhofje gesticht moest worden. Dit hofje is nog steeds te bezoeken in Leerdam. Mérie van der Rijt schrijft over het leven van Maria en opvallend genoeg gaat het verhaal niet specifiek over dit hofje. Dit komt vrij laat pas aan bod en niet zo uitgebreid zoals ik had verwacht. Het verhaal van Maria is bijzonder, ze is niet altijd even sympathiek, maar ze is sterk en intelligent.

In het verhaal staan levensdilemma’s centraal, zoals kiezen voor verstand of gevoel en vertrouwen of wantrouwen. De personages hebben vaak een dubbele agenda. Er is roddel en achterklap en overal ligt bedrog op de loer. Waar ik moeite mee had was dat Maria haar minnaar Johannes blijvend valse hoop gaf. Hiermee ontnam ze hem eigenlijk ook een fijn leven. Tijdens het lezen vroeg ik me af waarom ze hem niet losliet, want ze had het over het algemeen vrij goed bij Pieter. Ze mocht zakelijk veel regelen en samen kregen ze nog drie kinderen.

Het leven in die tijd

Een passage die mij niet losliet is het stukje waarin het gezin van Aerden een uitje maakt. Dat uitje is toekijken naar martelingen, executie en vernedering. De kinderen hebben de grootste lol en mogen meedoen met het eieren gooien. Vader Pieter amuseert zich duidelijk. Het riep bij mij vragen op… bleven deze martelingen en openbare vernederingen juist hierdoor niet in stand? Het werd van ouder op kind doorgegeven dat dit gezien werd als vermaak, het werd gepresenteerd aan de kinderen als gezinsuitje. En nee, we staan in deze tijd niet meer op een marktplein in een schandpaal, maar in de online wereld zie ik dit gedrag nog vaak terugkomen.

‘Het vrouwenhofje’ kwam traag op gang en wisselt regelmatig van tempo. Door sommige stukken vloog ik heen, maar grotendeels kabbelt het verhaal rustig door. Mérie van der Rijt heeft duidelijk veel research gedaan en neemt de ruimte om de lezer mee te nemen in deze periode, met veel aandacht voor de sfeer en de manier van leven in die tijd. Nieuwsgierig naar het hofje? Hieronder een kort filmpje van het “Hofje van Aerden”.